Kiedy woda wpływa na człowieka

Swój współczesny kształt Żuławy przyjęły na przełomie XVIII i XIX wieku. Ich pejzaż to wynik działań ludzi, którzy stworzyli system hydrotechniczny zabezpieczający przed negatywnymi konsekwencjami usytuowania poniżej poziomu morza. – Musimy pamiętać o tym, że jest to teren, który powstał w wyniku nanoszenia osadów przez rzekę Wisłę, która w swojej delcie te osady akumulowała, a następnie został zagospodarowany przez człowieka. Z depresyjnego położenia wynika, że jeśli w wyniku wezbrań dostanie się tam woda, nie ma możliwości jej grawitacyjnego odprowadzenia. Ta woda sama nie odpłynie – wyjaśnia Aleksandra Bodnar , dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki w Gdańsku, PGW Wody Polskie. Właśnie dlatego na Żuławach od wieków prowadzone są prace, które zapobiegają powodziom. Ogromny wpływ na kształt systemu melioracyjnego mieli menonici, którzy osiedlali się na Żuławach w XVI w. Na polskie ziemie przybywali m.in. z Holandii, aby uniknąć represji związanych z wyznawaną religią. Zaludniali tereny, które przed zagospodarowaniem wymagały osuszenia i zabezpieczenia przed kolejnymi powodziami. Część wykonanej przez nich pracy spełnia swoje zadanie do dziś. Kolejnym ważnym krokiem było wykonie przekopu Wisły w 1895 roku, który ułatwił bezpośredni przepływ wód Wisły do Zatoki Gdańskiej. Od 2018 r. za działania związane z zagospodarowaniem wód na Żuławach odpowiada Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku.

Plan: bezpieczne Żuławy przed 2030

Żuławy to region o wyjątkowych walorach krajobrazowych i przyrodniczych, z ogromnym dziedzictwem kulturowym oraz potencjałem gospodarczym i turystycznym. Jednocześnie jest uznany za jeden z najbardziej zagrożonych powodziami obszarów Polski. Właśnie dlatego RZGW w Gdańsku realizuje projekt pn. „Kompleksowe zabezpieczenie przeciwpowodziowe Żuław – Etap II – Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku”. Jest on kontynuacją działań rozpoczętych w pierwszym etapie, (prowadzony w latach 2007-2015) i stanowi kolejny element programu „Kompleksowe zabezpieczenie przeciwpowodziowe Żuław – do roku 2030 (z uwzględnieniem etapu 2015)”, znanego też jako „Program Żuławski – 2030”. Projekt jest dofinansowany przez Unię Europejską z Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020. Do jego głównych zadań należy odbudowa i modernizacja systemu ochrony przeciwpowodziowej Żuław, przeprowadzenie kampanii informacyjno-edukacyjnej „Żuławy. Edukacja powodziowa” dla zwiększenia świadomości o zagrożeniu i ochronie przeciwpowodziowej wśród mieszkańców regionu, a także realizacja Systemu Monitorowania Ryzyka Powodziowego (SMoRP).

Woda pod monitoringiem

SMoRP to zadanie, którego celem jest monitorowanie stanu ryzyka powodziowego na obszarze Żuław. Służy do tego analiza systemu ochrony przeciwpowodziowej: ilości urządzeń i ich jakości, w tym znajdowanie słabych punktów systemu. Prowadzona jest szczegółowa analiza wpływu infrastruktury, która została zaplanowana, na istniejące ryzyko powodzi, ocena poziomu ochrony przeciwpowodziowej na tym obszarze i określenie ewentualnych braków. Do realizacji tych zadań służy m.in. monitoring wizyjny Wisły, który będzie wzbogacony o kolejne punkty oraz internetowy geoportal www.smorp.pl.

 Prowadzenie obserwacji i szczegółowych analiz w ramach SMoRP pozwala na szybkie reagowanie w razie pojawienia się zagrożeń. System realnie przyczynia się do poprawy poziomu bezpieczeństwa, a tym samym zapewnia mieszkańcom Żuław spokój i pozwala rozwijać się temu wyjątkowemu regionowi.