Co to są probiotyki?

Zgodnie z definicją ISAPP terminem „probiotyki” określa się żywe drobnoustroje, które podawane w odpowiednich ilościach wywierają korzystny efekt zdrowotny. Do takich drobnoustrojów zalicza się przede wszystkim bakterie produkujące kwas mlekowy z rodzaju Lactobacillus (L. acidophilus, L. casei, L. reuteri, L. rhamnosus) i Bifidobacterium (B. animalis, B. breve). Do szczepów probiotycznych należą również drożdże Saccharomyces boulardii. Źródłem probiotyków mogą być środki farmaceutyczne czyli leki oraz suplementy diety.

Klasyfikacja probiotyków

Aby zakwalifikować drobnoustrój jako probiotyk musi on spełniać 4 kryteria:

1) identyfikacja/charakterystyka – nie tylko rodzaj i gatunek, ale również szczep; najlepiej, jeżeli znany jest genom drobnoustroju oraz dostępna jest informacja o kolekcji drobnoustrojów, w której przechowywany jest szczep wzorcowy;

2) potwierdzone badaniami bezpieczeństwo stosowania w grupie docelowej;

3) udokumentowane korzystne działanie, czyli co najmniej jedno badanie przeprowadzone z udziałem ludzi;

4) właściwa liczebność drobnoustrojów w komercyjnie dostępnym produkcie pod koniec okresu ważności.

W Polsce mamy dostępnych kilkadziesiąt różnych preparatów probiotycznych. Decyzja o zastosowaniu konkretnego i właściwego jest bardzo często problematyczna, ponieważ nie wszystkie probiotyki zostały poddane wiarygodnym badaniom. Czym zatem kierować się przy ich wyborze?

Czym różnią się probiotyki od leków probiotycznych?

Jak już wcześniej wspomnieliśmy na rynku preparatów probiotycznych możemy wyróżnić suplementy diety oraz leki probiotyczne.

Leki probiotyczne mają gwarantowaną zawartość stabilnych kultur bakteryjnych. Leki są kontrolowane i badane w całym okresie przydatności do spożycia, dlatego też przy wyborze leków probiotycznych konsument ma pewność zakupu żywych bakterii. W przypadku suplementów dietetycznych tej pewności nie ma.

Jak wybierać probiotyk?

Rynek probiotyków w Polsce jest bardzo różnorodny, dlatego też wybór odpowiedniego produktu wysokiej jakości nie jest sprawą prostą. Jednym z czynników decydujących o wyborze powinna być rejestracja danego preparatu jako leku.

Produkty probiotyczne zarejestrowane jako leki są odpowiednio zbadane oraz mają potwierdzoną skuteczność zawartych w nich bakterii. Co ważne, w ulotce danego preparatu znajdziemy dokładnie opisane wskazania do ich stosowania.

Przy wyborze preparatów do stosowania przy antybiotykoterapii ważne będzie również sprawdzenie oporności działania probiotyku na dany antybiotyk. Leki probiotyczne oporne na antybiotyki to m.in. mieszanka szczepów Lactobacillus rhamnosus Pen, E/N, Oxy.

Piśmiennictwo:

• Szajewska H. “Rola probiotyków w profilaktyce i leczeniu chorób przewodu pokarmowego według aktualnych wytycznych”, 2021 https://www.mp.pl/gastrologia/wytyczne/256851,rola-probiotykow-w-profilaktyce-i-leczeniu-chorob-przewodu-pokarmowego-wedlug-aktualnych-wytycznych
• Wiatrzyk A., Czajka U., Bucholc B. “Oporność na antybiotyki szczepów Lactobacillus i Bifidobacterium wchodzących w skład produktów leczniczych” https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0031393907703025