Wystawa „Nieść chętną pomoc bliźnim. Harcerze w KL Stutthof” pokazuje, jak wierność harcerskiemu prawu i przyrzeczeniu zaprowadziła wielu młodych, odważnych ludzi do więzień, gestapowskich katowni i obozów koncentracyjnych. Wielu za tę wierność zapłaciło najwyższą cenę – cenę życia. Ci którzy przeżyli, po wojnie ponownie podjęli harcerską służbę.

- „Wiele razy zadawałem sobie i harcerzom z drużyny, szczepu czy hufca, takie pytanie - czy mielibyśmy tyle odwagi co przedwojenne harcerskie pokolenie – to, które służyło w akcjach Szarych Szeregów, Powstaniu Warszawskim, czy po prostu w wojennej codzienności. Pokolenie, które ginęło w takich miejscach jak KL Stutthof” - mówi Piotr Tarnowski, Dyrektor Muzeum Stutthof w Sztutowie, wieloletni instruktor ZHP i ZHR - „Wierzę, że tak. Na szczęście, nigdy nikt z nas nie stanął przed taką próbą. Próbą najwyższej ofiary. Dziś służba - ta wdrukowana w nasze harcerskie DNA - ma zupełnie inną formę, choćby przez pamięć i świadectwo. Stąd pomysł na tę wystawę o wielu harcerkach i harcerzach, którzy całe życie nieśli pomoc i służyli innym. Nawet w tak pełnym cierpienia miejsca jak obóz koncentracyjny Stutthof”.

Bohaterami wystawy są m.in. ostatni żyjący świadkowie, jak np. Marek Dunin Wąsowicz - syn chrzestny Aleksandry Piłsudskiej, członek Szarych Szeregów; Czesław Lewandowski - warszawski powstaniec, Werner Feliks Rzeźnikowski - działacz kościerzyńskiej konspiracji. Również ci, którzy przetrwali wojnę i po niej powrócili do harcerskiej służby, jak Jadwiga Rotecka, Elżbieta Marcinkowska, Maciej Gwiazda - którego imię nosi jeden z gdańskich tramwajów, a także Felicjan Łada, do końca życia wierny swojej, jak mówił „stutthofskiej lekcji” brzmiącej: „Nie oceniać, nie sądzić drugiego pochopnie, starać się dostrzec godność człowieka”.

Przypomniane są także takie postacie, które poniosły w KL Stutthof najwyższą ofiarę - ofiarę życia. Są wśród nich: Lucjan Cylkowski - pomorski nauczyciel i Komendant Pogotowia Wojennego Harcerzy; Bernard Filarski - lekarz dentysta, społecznik działający na rzecz polskości najpierw w zaborze pruskim, a później w Wolnym Mieście Gdańsku; czy też ksiądz Wincenty Frelichowski - wikariusz w parafii Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Toruniu i kapelan przedwojennej Pomorskiej Chorągwi ZHP, współczesny patron harcerzy w Polsce.

Wystawa przybliża także powstanie ruchu skautowego i narodziny idei harcerstwa polskiego. Dzięki temu łatwiej zrozumieć poszczególne życiorysy i zaangażowanie w służbę na rzecz wolności i niepodległości. Również jej współczesną formę, jak choćby poprzez wolontariat.

- „Pokazujemy dziś wyjątkowy i dla mnie bardzo osobisty kawałek historii naszego kraju, który nazywamy służbą harcerską. To fragment trochę zapomniany w powszechnym odbiorze i dlatego cieszę się że wraz z moimi współpracownikami - w większości także z przeszłością harcerską - możemy go przypomnieć” - dodaje Piotr Tarnowski.

Ekspozycja i jej dedykowany katalog pt. „Harcerstwo, służba, wolontariat”, zostały przygotowane przez Muzeum Stutthof w Sztutowie oraz Stowarzyszenie Centrum Rozwoju i Edukacji Młodzieży. Projekt został dofinansowany z środków Programu Wieloletniego Niepodległa na lata 2017-2022 w ramach programu Dotacyjnego „Niepodległa”.

Informacje i zdjęcia przekazała: Katarzyna Krawczyk, rzecznik Muzeum Stutthof w Sztutowie